Đầu năm, ảnh hưởng bởi những cơn bão tuyết từ miền bắc, nhiệt độ ở Atlanta xuống tới mức âm 10 độ.
Mấy ngày qua, sau vài cơn mưa giữa khuya, cây lá trên cành còn đẩm ướt, cái lạnh bất thình lình khiến cả
không gian như đóng băng. Cỏ cây, cành lá và những búp non trên cành đều hoàn toàn đông thành nước
đá. Sáng nay, ngày đầu năm mới tôi lái xe đi làm, ngẩn ngơ với vẻ đẹp huyền ảo của cảnh vật bên ngoài.
Hai bên đường là những hàng cây trong suốt như pha lê, ánh sáng từ những cột đèn đường làm cho khung
cảnh thêm lung linh, đẹp không thể tả. Một người bạn Mỹ của tôi đã ngắm phong cảnh bên ngoài qua
khung cửa sổ văn phòng làm việc của tôi và nói: Tuyệt vời, tôi nghĩ cảnh ở thiên đường trên kia chắc
cũng chỉ đẹp đến vậy thôi!
Đã qua rồi một năm, mười hai tháng, bốn mùa ... với đầy đủ hỷ nộ ái ố. Với riêng tôi, những buồn vui
trong đời ở tuổi này dường như cũng đằm thắm lại, khi tôi sống trong gia đình với đôi uyên ương trên tám
mươi tuổi. Những ngày cuối năm giá lạnh, ba má tôi tuy đã lụm cụm nhưng cũng rất hăng say bày biện
mọi lễ vật chưng bày cho bàn thờ Tết, xông xáo thắng đường, nhào bột, ngâm nếp, cắt lá, gói bánh, đun
đun, nấu nấu ... dường như không biết mệt, chỉ để mang lại chút không khí nhộn nhịp những ngày cuối
năm. Vừa làm vừa ôn lại: Nhớ hồi xưa, lúc mẹ còn sống ... hay nhớ hồi tản cư, ... hay gần hơn là ... nhớ
lúc ông ở tù, mấy mẹ con không biết Tết là gì. Nhân đó, Ba tôi hay nhắc về những cái Tết thiếu thốn
trong hơn mười năm ở trại tù Tiên Lãnh...Cái hăng say chuẩn bị đón Tết của ba má cũng làm tôi bận rộn
và mệt không ít. Cứ phải lái xe ra chợ mua cái này, đi làm về ghé chợ mua thứ kia. Đi chợ Việt Nam thì
nhận ra rằng chợ hoa rất tấp nập, hầu như không còn hoa để bán, riêng hàng mứt Tết thì ế ẩm, tôi đoán
rằng các thông tin về cách làm mứt không bảo đảm vệ sinh từ các trang báo đã khiến mọi người không
yên tâm, một phần là người Việt ở đây đã hạn chế ủng hộ các hộp mức, hộp trà đẹp để gói trong giấy
kiếng made in China. Vào đến nơi làm việc thì lòng tôi luôn thấp thỏm âu lo, không biết ba má có quên tắt
bếp gas hay ra vô quên đóng cửa, khiến máy sưởi phải chạy suốt ngày đêm không nghỉ, rồi ông ba mình
lụm cụm cứ rề rề theo giúp má thay nước nồi bánh, châm nước ... có bị trượt chân vấp té không ...? Ui
cha, trăm ngàn thứ lo, rồi nấu mâm cơm cúng, gọi phone kêu réo gia đình mấy anh em xúm lại ăn bữa
cơm rước ông bà cuối năm cho ba má vui. Khi nồi bánh tét 18 đòn và khoảng hơn 50 cái bánh tổ đã hoàn
thành, Má tôi thích đếm tới đếm lui rồi lấy bịch phân ra từng phần chia cho mỗi gia đình con cái, phần ít
để biếu những người thân quen. Tôi thì vội vàng chụp ảnh khoe với bạn bè.
Mồng một Tết nhằm vào thứ năm nên tôi cũng phải đi làm bình thường, nếu muốn nghỉ thì phải lấy ngày
phép, mà nghỉ ở nhà làm gì trong khi tôi biết là ba má tôi sau khi hoàn thành nhiệm vụ bánh trái cho ba
ngày Tết đã thấm mệt, hai ông bà sẽ trùm mền suốt ngày đầu năm để nghỉ ngơi. Chắc chắn cũng sẽ
không có khách nào đến thăm hay chúc Tết. Con cháu, bạn bè hay sui gia của ba má có gọi phone chúc
Tết thì chắc chắn cũng sẽ nghe tiếng phone reo vài hồi rồi nghe lời mời mọc: Vui lòng để lại tin nhắn ... tự
động, vì ba tôi tai đã nghểnh ngãng, không bao giò cầm máy, má thì đã trùm mền ngủ kỹ.
Tôi vào Sở, bày vài loại bánh mức bên cạnh chậu hoa trạng nguyên để giới thiệu sơ về cái Tết dân tộc
của người Việt Nam với những người bạn Mỹ. Không khí Tết đang tưng bừng trên trang web lớp học xưa
của tôi, bạn bè trong và ngoài nước đang khoe hình ảnh nơi mình đón Tết hay kể về những kỷ niệm xưa,
tôi cảm thấy gần gủi và ấm lòng. Để tìm hiểu Xuân quê hương, tôi vào internet, lướt qua các trang báo,
bên cạnh hình ảnh các nhà ga, bến xe đông nghẹt người chuẩn bị về quê ăn Tết hay hình ảnh đón xuân
rực rở ở đường hoa Nguyễn Huệ, Hàm Nghi ở Sài gòn là hình ảnh các tai nạn giao thông đau lòng ngày
cuối năm. Tôi rất thích ngắm chợ hoa nên hay xem các tin về chợ Tết. Nỗi buồn biến thành giọt nước mắt
khi bán buôn ế ẩm của hai cô bé trong tấm ảnh khiến tôi xúc động. Hoa Tết mất giá cuối năm là nụ cười
của người được mua hoa rẻ về chưng Tết, nhưng lại là nỗi buồn của người trồng hoa. Không ít những giọt
nước mắt rơi trên các chậu hoa, vốn được chăm bón, chuyên chở từ miền đồng bằng sông Cửu Long lên
Sài Gòn, là công sức của cả gia đình, ngỏ hầu kiếm chút thu nhập cuối năm, rốt cuộc đành phải đập cả
chậu, bỏ cả hoa lên xe rác để trả lại mặt bằng cho thành phố vào giờ phút cuối năm. Tôi chạnh lòng nhớ
đến hoàn cảnh bi đát của mình thuở xưa, có khi cũng cùng tâm trạng vào những năm cuối thập niên 1970.
Tôi đã từng có những chiều ba mươi Tết lang thang các con hẻm ở Đà Nẵng để tránh nợ, mong sao ngày
cuối đi qua đi rất nhanh trong túng quẩn, đã từng có những đêm ba mươi Tết hai chị em tôi đạp xe xuống
Ngã tư Hùng Vương Đà Nẵng, rụt rè chọn vài loại mứt rẻ tiền nhất mua về kịp cúng Tết để dành chút tiền
mọn mua hai chậu thược dược hạ giá khi nghe một chú bán hoa vừa khóc vừa than, phải đập bỏ hết
những chậu hoa, bỏ lại vì không có tiền chở về quê, hai cha con phải kéo chiếc xe bò chở bao nhiêu công
sức, mồ hôi nước mắt về Vĩnh Điện trong đêm tối. Lúc ấy, tôi nhìn cảnh tiêu điều của chợ hoa ế ẩm đêm
ba mươi Tết mà ngậm ngùi cho kiếp hoa, phải chăng, thân phận đời người cũng không khác là mấy? Tôi
vào một trang báo khác thăm không khí Tết ở Đà Nẵng, hầu như tin tức được bàn tán nhiều nhất không
phải là mừng xuân mới mà là sự ra đi vĩnh viễn của một người được đa số người dân đang sống tại Đà
Nẵng yêu mến, ngưỡng mộ. Nỗi buồn không nói nên lời rơi vào những ngày cận Tết của người dân Đà
Nẵng đã ảnh hưởng không ít đến không khí đón xuân năm nay, chợ hoa không vắng hơn mọi năm nhưng
sức mua bán như chựng lại. Các chậu mai vàng đồ sộ, nhiều chậu quật lớn là biểu hiện của sự sung túc
cho các thương gia có tầm cở hay thường dùng để chưng bày ở nơi công sở đã không bán được như
trước kia, nỗi buồn đọng lại trên mắt của người bán hoa lẫn các anh tài xế chở thuê.
Tối mồng một Tết các em tôi đưa con ghé về thăm ba má tôi và ăn chung bữa cơm tối trong vui vẻ. Con
gái tôi cũng về thăm ông bà. Sau màn lì xì, mừng tuổi là những chuyện vui, những trăn trở được chia sẻ
cùng nhau. Tôi kể cho các em nghe chuyện buồn vui của đôi uyên ương trên tám mươi:
Chuyện xảy ra vào ngày cuối năm, khi tôi đi làm không có ở nhà, chỉ có hai nhân vật chính là Ba và Má
tôi mà thôi. Má tôi làm dưa món để ăn chung với bánh tét, vì hơi bị mặn nên bà phải nấu thêm chút nước
đường để châm vào. Nấu xong bà đặt vào một cái thau có nước lạnh để chưng cho nguội. Ba tôi đi qua đi
lại, thấy cái son nhỏ có chút nước (là nước nước đường má mới nấu) ông lanh lẹ bưng đổ hết, rửa cái son
và cái thau đem cất! Má tôi khi xong việc thì hỡi ôi, chí chóe la:
- Ông sao ưa dọn dẹp quá, đổ hết nước đường tui mới nấu rồi.
Ông ba chậm ri:
- Ai biết đâu, thấy nghinh ngang quá thì tui giúp mình, dọn dẹp mà!
- Tội quá, làm ơn đừng dọn dẹp, của tui làm, để đó tui. Ai biểu rứa, không biết?
Thế là Má tôi lụm cụm đi lấy son, nấu lại lần khác:
- Ông làm ơn, đừng đụng vô nữa nghe!
- Ời, thì mình nói rứa, tui biết rồi mà.
Mấy phút sau, Má lại la lên:
- Trời ơi, son nước đường mới đây, răng chừ lạ ri?
- Tui đâu có biết, mình không cho dọn... thì tui đâu có rờ vô?
- Ông coi nè, tui nấu có chút xíu, răng chừ đầy son?
- À, tui mới giặt cái khăn lau tay, tui đâu có đụng đậy chi tới son nước đường của mình!
Thì ra, son nước Má để trong cái sink rửa chén, Ba tôi dòm vô, nhớ lời bà xã dặn dò, không dọn rửa như
lần trước nữa mà đi giặt cái khăn ngay, xả nước vô ngay cái son nước đường của bà, thiệt là … thiện tai,
thiện tai!
- Trời ơi, ông ác vừa vừa thôi chớ, ông xả nước đầy son nước đường tui mới nấu rồi.
Vừa la, Má tôi vừa rưng rưng nước mắt, bưng son nước đổ xuống.
Ba tôi bình thản cười:
- Thì nấu lại son khác, mình làm chi la trời ghê rứa hè?
- Tui nói ông rồi đó nghe, sự bất quá tam, ông làm ơn để cho tui sống với.
- Ai làm chi mình đâu mà chết, đâu có chém có giết, đâu có súng đạn chiến tranh như năm 68. Có son
nước đường mà chết à, có chết thì chết hồi năm 68 hay 75 tê tề!
Tới đây thì Má tôi biết là Ba đã hơi ... sa đà nên bà im lặng, không nói nữa. Trong nhà chỉ có hai ông bà
già, bài hát ... Xuân đã đến rồi, gieo rắc ngàn hồn hoa xuống đời ... vẫn vang vang trên TV đài Việt Nam
mở 24/24.
Má lặng lẽ nấu son nước đường khác, cẩn thận đem ra ga ra để, trời rất lạnh nên để ngoài đó cũng sẽ mau
nguội, không cần chưng. Bà cẩn thận lấy cái nắp son đậy lại. Sau khi làm đôi chuyện lặt vặt, bà đem son
nước đường vào nhà, đến tủ lạnh lấy lọ dưa món, ra bếp sau lấy cái thau để đổ dưa món ra chuẩn bị hòa
với nước đường rồi cho vô lại như cũ. Nhưng, .... những chữ nhưng cuối năm, thiệt là nghiệt ngã. .. bả xác
trà! đầy trong son nước đường đã nguội. Lần này thì nước mắt phải rơi. Má tôi vừa khóc, vừa la:
- Răng mà khổ cho tui ri trời ơi là trời, cuối năm mà không cho tui làm mọi chuyện cho thông suốt, có hủ
dưa món cũng làm cả trăm lần chưa xong, ông trời ơi là ông trời ...?
Ba tôi đang xem TV chạy xuống:
- Chi rứa mình? chuyện chi mình khóc ghê rứa?
- Ông không thấy xác trà đầy trong son nước đường hả?
Ba tôi xuống dòm tới dòm lui:
- Thấy chớ, ừ hỉ ... mà tui đâu có làm chi mình đâu, mà răng mình khóc ghê rứa?
Má tôi tiếp tục khóc, vừa khóc, bà vừa gọi điện thoại cho em gái út, rồi gọi cho tôi, kể lể đủ thứ... Chúng
tôi nghe, muốn cười nhưng không dám, đành phải an ủi bà: Thôi, chắc Ba đã lãng quá rồi, bữa ni mình
phải để ý ổng chút Má à. Già! ai cũng rứa.
Khi tôi kể chuyện này cho mấy anh em trong nhà nghe thì Má tôi góp chuyện:
- Thiệt là ngày cuối năm Má phải khóc với ổng đó, tụi con biết không?
- Thôi Má, Ba lãng lắm rồi.
- Má biết chớ, bởi rứa ... ổng thấy Má khóc, ổng lò tò đi theo hỏi hoài, ổng còn không biết tại sao mà Má
khóc. Má biết, ổng chỉ muốn cố gắng giúp má trong chuyện nhà, nhưng mà ... thiệt ra, ổng còn không
biết đã nói chi, đang làm chi nữa là. Thôi nói làm chi. Má buồn vì ... mới đây mà, ổng với Má mới quen
biết, mới tìm hiểu nhau đây mà. Sống với nhau ngó rứa mà, tháng năm ni là đúng sáu mươi năm rồi, ổng
chừ ... lãng lãng, thiệt buồn quá đi! ... Không biết được bao nhiêu ngày ?
Má tôi nói tới đây thì nghẹn lời khiến không khí như chùng xuống.
Con gái tôi vỗ về bà ngoại:
- Sorry nghe bà ngoại, nhưng mà so với mấy người cùng tuổi, ông ngoại mình còn rất khỏe vì ông còn ăn
được, còn biết ngon. Ông còn tự đi đứng được, thôi cũng nên mừng, từ nay mình để ý tới ổng chút và
nhất là không phàn nàn. Già, ai cũng vậy thôi mà!
Câu chuyện kể ra thì nghe như là chuyện vui, nhưng từ những suy nghĩ, tâm tư của Má tôi nói ra ngày đầu
năm với các con, đã khiến chúng tôi rơi nước mắt.
Tôi biết, một năm qua đối với tôi cũng thật nhiều vui buồn, thay đổi. Những tham sân si thường có của
một con người thì tôi đang cố gắng loại bỏ, mong sao tâm tư thanh thản. Học cách im lặng, không kể lể
những chuyện vô ích, vô bổ. Không để tâm vào những câu chuyện đã qua, nhất là khi nghe những lời
đàm tiếu thị phi thì không nên nói đi nói lại hay hờn trách để rồi mang nặng khẩu nghiệp. Tai mình nghe
rồi như không thì chắc chắn tránh được nhiều phiền phức, tôi đang rất cố dù biết thật khó. Tâm thanh
tịnh, thì nhìn mọi sự ở đời đều nhẹ nhàng, không bức rức. Bởi vì đời sống không phải là ngắn ngủi mà là
quá mong manh. Tôi nghiệm ra, mọi sự có sanh, có diệt là lẽ thường, không nên câu nệ, đặt nặng bất cứ
chuyện gì, thân mệnh của chính mình còn không giữ được, không biết chuyện gì sẽ xảy đến trong phút
chốc thì hơn thua để làm gì?
Năm mới đang đến, hoa tuyết đang nhẹ nhàng rơi ngoài khung cửa, êm đềm, lạnh lẽo nhưng cũng là dấu
hiệu báo tin mùa xuân sắp về, hoa đào sẽ nở rợp trời, khắp các nẻo đường. Hãy vui với những gì mình
đang có, tôi ơi!
Khai bút
