Lễ Hội Halloween
Ngày cuối cùng của tháng Mười dương lịch là ngày Halloween, hay còn gọi là Lễ Ma. Đây là một
lễ hội bắt đầu vào buổi chiều tối ngày 31-10 cho tới 12 giờ đêm. Trong dịp này, trẻ em và thiếu
niên được mặc "y phục Halloween" để đi đến từng nhà, gõ cửa để nhận kẹo và chúc tụng... Theo
phong tục, các em nhỏ thường cầm theo lồng đèn làm bằng vỏ quả bí ngô được đục theo hình
mặt người để ánh sáng xuyên ra ngoài.
Những cuộc hội hè vui chơi trong đêm Halloween thường xoay quanh các đề tài như chuyện may
rủi trên đời, các chuyện kể về ma quỷ và phù thủy... Biểu tượng chính của đêm "Halloween" là cái
đèn lồng của chàng Jack - "Jack-ó-lanterns." Các biểu tượng phụ là phù thủy, ma quỷ, mèo
đen…hoặc hình ảnh khu nghĩa trang với các mộ bia, các màn nhện giăng giăng làm tăng thêm phần
kinh dị.
Theo truyền thuyết của nước Ái Nhĩ Lan (Ireland) thì từ ngữ "Jack-ó-lanterns" đến từ một người
có tên là Jack. Jack là một chàng thiếu niên đã chết nhưng linh hồn không được phép vào Thiên
Đàng vì lý do: lúc sống, anh ta vốn là một người tham lam, bủn xỉn, thường cất giấu tiền bạc, keo
kiệt không hề bố thí cho ai một chút gì. Thế nhưng anh ta lại cũng không thể vào Địa Ngục vì lúc
còn sống anh ta đã từng chơi đùa với ma quỷ, nên quỷ không bắt anh. Chuyện kể rằng: một hôm
có con quỷ đến quấy phá một vùng dân cư, chẳng may bị báo động, người ta đến cầu cứu các vị
tu sĩ đem các vật thánh đến "yểm" và "khóa các cửa" ra vào. Thế là con quỷ bị bắt... Jack đã nhận
ra đó là con quỷ thường vui đùa với mình và Jack đã tìm cách gỡ vật "yểm ma quỷ" mở đường
cho quỷ chạy thoát.
Để đền ơn cứu mạng, quỷ hứa với Jack là sẽ không bắt hồn Jack về Địa Ngục. Do đó, khi Jack
chết vì một tai nạn, hồn Jack bị Thiên Đường từ chối. Jack liền tìm đến Địa Ngục, nhưng quỷ
không cho vào... vì lời hứa trước. Thấy Jack lạnh lùng khổ sở, quỷ bèn lấy một ít than hồng ở Địa
Ngục bỏ vào trong ruột một quả bí ngô và đưa cho Jack để sưởi ấm... trên đường trở lại trần gian.
Để cho không khí thông vào nuôi lửa, Jack phải đục thủng quả bí ngô.. và ánh lửa từ trong đã
chiếu ra soi sáng nẻo đường lang thang của Jack. Có lẽ Jack phải cầm đèn đi lang thang trên mặt
đất cho đến ngày phán xét cuối cùng của nhân loại.
Halloween đến Mỹ do những di dân đầu tiên, đa số đến từ Anh Quốc và một số từ các vùng thuộc
dân tộc Celt, họ đã đem qua Mỹ khá nhiều phong tục khác nhau. Nhưng vì nhiều lý do, mãi đến
thập niên 1800 mới trở thành tục lệ được nhiều người hưởng ứng.
Một tục lệ hấp dẫn và thích thú của trẻ con vào mùa lễ là tục lệ Trick or treat. Trick-or-treat là một
phong tục cho trẻ em vào đêm Halloween. Trẻ em trong trang phục Halloween và xách theo một
túi đựng kẹo đi từ nhà này sang nhà khác đòi kẹo, đôi khi đòi tiền bạc với câu hỏi: "Trick-or-
treat?" (thường dịch là 'cho kẹo hay bị ghẹo' hoặc 'lừa hay lộc'). Những đứa trẻ sẽ nghịch ngợm,
chọc phá chủ nhà hoặc tài sản của họ nếu họ không cho kẹo.
Tại Bắc Mỹ, trick-or-treat đã trở thành một phong tục truyền thống của Halloween, ít nhất là từ
cuối những năm 1950. Chủ nhà khi tham gia vào Halloween thường trang trí lối vào riêng của họ
với những hình nhựa, giấy, bộ xương và đèn bí ngô. Một số chủ nhà thường để kẹo trong chậu ở
ngoài cổng hoặc trực tiếp đưa cho những đứa trẻ. Trong những năm gần đây, trick-or-treat đã lan
rộng đến mọi nhà trong một khu phố, bao gồm cả nhà ở cao cấp và chung cư cao tầng.
Vào giữa thế kỷ 19, tục lệ "trick or treat" chưa được phổ biến ở các thành phố lớn vì ở những nơi
này "hàng xóm láng giềng" hầu như không có; nhiều người ở cạnh nhau mà không quen biết nhau,
cho nên Halloween đôi khi gây ra những sự việc tai hại.
Ngày nay, nhiều cộng đồng, nhiều tổ chức đã đứng ra bảo trợ các tục lệ vui chơi của ngày
Halloween, nên nó đã trở thành một ngày lễ hội rất được chào đón của thiếu niên và một số thanh
niên. Ý Nghĩa Của Ngày Halloween Ý nghĩa giáo dục Hành động và cuộc đời của Jack đã trở
thành những kinh nghiệm để tuổi trẻ rút ra một bài học làm người, đó là: Sống không nên tham lam,
bủn xỉn, keo kiệt Phải có lòng bác ái, từ bi, biết giúp đỡ kẻ khó khăn Không nên chơi đùa với ma
quỷ. Ma quỷ hiểu theo nghĩa bóng là những trò lừa lọc, đe dọa, làm cho người khác sợ hãi, những
việc làm tinh quái do trí thông minh và tưởng tượng của tuổi trẻ sáng tạo ra có khi làm hại đến
người, đến xã hội... Chơi đùa, giao du với ma quỷ sẽ dễ bị cám dỗ đi vào đường tối tăm và tội lỗi.
Tuy nhiên, chuyện anh chàng Jack trong đêm Halloween cũng ghi nhận một thái độ sòng phẳng
của quỷ, đó là "ân đền, oán trả" và "giữ lời hứa." Dù rằng sự "giữ lời hứa" này đã làm cho Jack rơi
vào thân phận cô hồn lang thang vất vưởng.
Đối với các xã hội Âu, Mỹ Halloween đã trở thành lễ hội vui chơi hằng năm cho trẻ em và cả
người lớn. Ít người quan tâm tìm hiểu ý nghĩa nhân bản của nó: Nếu đào sâu hơn, có lẽ sẽ tìm thấy
tính cách nhân bản trong câu chuyện. Thử đặt câu hỏi: tại sao dưới ánh sáng khoa học và kỹ thuật
mà các nước Âu, Mỹ vẫn dành một ngày lễ hội cho người của "cõi Âm" mà đại diện là chàng
Jack? Jack là nhân vật tưởng tượng nhưng đã thực sự hiện thân trong cuộc đời, trong thân phận
làm người... mà lại là một người cô đơn. Khi chết, Jack trở thành cô hồn, không chỗ dung thân...
Thiên Đàng và Địa Ngục đều từ chối!
Truyền thống lễ hội của Âu Mỹ đã dành cho Jack một ngày. Một ngày được trở lại với cõi dương.
Trong ngày đó, Jack có thể sống vui chơi thoải mái, vì người sống đã hóa trang thành ma quỷ để
linh hồn Jack có chỗ trà trộn vào cho đỡ cô đơn. Đây là ý nghĩa nhân bản của lễ hội Halloween.
Với ý nghĩa nhân bản này, ngày lễ Halloween ở Mỹ giống như Rằm tháng Bảy Âm lịch của nước ta
có thể xem như là ngày hai cõi Âm, Dương hội ngộ trong niềm thương cảm bao la...
(Sưu tầm và biên soạn)
Tôi đón Halloween
Cuối tháng mười cùng với những cơn mưa bắt đầu cho mùa thu, mùa của lá vàng, cũng là những
ngày bắt đầu cho mùa Lễ Hội ở Mỹ, bắt đầu là Lễ Halloween. Cả nhà tôi ai cũng thích, Má tôi
thích ngồi trước của nhà, chờ nghe tiếng chuông …kính kong… là bà mở cửa, phát kẹo cho trẻ
con. Những đoàn trẻ con kéo nhau đi, hết nhà nọ sang nhà kia, bé nào cũng hóa trang, mỗi em mỗi
kiểu: Cô tiên, mụ phù thủy, Tặc zan, các loài thú Gấu, thỏ, mèo chuột, nai hoặc các hình tượng dử
dằn hơn: cướp biển, Thần chết…và đến cả một nhân vật chưa ai từng thấy cũng được tưởng tượng
ra để hóa trang, đó là Ma …các loại! Má tôi rất thích thú khi ngắm các bé, bé nào hóa trang đẹp
công phu thì được bà phát kẹo nhiều. Mấy năm trôi qua, các bé Mỹ trắng, Mỹ đen, Tây ban nha
…trong xóm đã quen với bà nên khi nhận kẹo xong, có bé cuối đầu bập bẹ mấy câu tiếng Việt:
Cám ơn Bà! ngọng nghịu một cách dễ thương.
Năm nay ngày Lễ Halloween nhằm ngày cuối tuần nên Ban Giám Đốc công ty tôi làm tổ chức
picnic và thi hóa trang xôm trò hơn mọi năm. Mỗi người dự thi đều được một phần quà nhỏ, riêng
giải nhất được món tiền $500, giải nhì $200, giải ba $100. Nhân viên được ăn trưa và tham gia thêm
các trò chơi bi da lổ, bi da bàn, có nhạc sống rộn ràng bên cạnh một xe kem với mấy chú hề hóa
trang, luôn tay rung chuông leng keng, rất vui tai. Năm nay có khoảng 20 người dự thi, mỗi người
sau khi diểu qua một vòng thì mỗi thí sinh bày trò hay kể chuyện trong vòng 3 phút. Không khí
thật vui vẻ, tiếng cười và tiếng vổ tay khích lệ vang lên sau mỗi màn trình diển.
Màn thi hóa trang chấm dứt, phát giải thưởng xong mỗi nhân viên được tặng một cái bánh nướng
hình quả bí đỏ hoặc hình con ma với lời chúc từ Ban Giám Đốc: Một ngày nghĩ cuối tuần vui vẻ!
Anh Trinh
Halloween 2015
