Những buồn vui nghề nghiệp
Tôi là người phụ nữ nuôi con một mình ở cái thời mà kinh tế đất nước đang đi xuống một cách trầm trọng. Thời bao cấp, mọi thứ đều được giải quyết theo chế độ tem phiếu, buôn bán tự do dĩ nhiên là không được chấp nhận. Mọi mua bán bên ngoài các cửa hàng kinh doanh tổng hợp đều bị coi là buôn bán trái phép, hay nói cách khác là buôn lậu. Nơi tụ tập buôn bán không nằm trong phạm vi các cửa hàng thì gọi là chợ trời.
Sanh con ra thiếu tình cha, tôi phải tự lăn lóc qua nhiều nghề để kiếm cơm nuôi con. Vốn liếng chẳng có, cơ hội cũng không nên ai bày vẻ chuyện gì tôi làm chuyện ấy. Thành công ít, thất bại nhiều, nợ nần chồng chất, bệnh hoạn triền miên, đúng như lời người xưa thường nói: Phúc bất trùng lai, họa vô đơn chí. Nếu tin vào tướng số thì người ta thường gọi đó là thời mạt vận. Đúng như vậy, tôi làm chuyện gì cũng thất bại. Tuy nhiên, chính trong những năm tháng đầy khổ ải ấy, tôi đã học được thật nhiều điều đáng ghi nhớ. Đó là những bài học về nghĩa tình không có trong lời giáo huấn của cha mẹ, đó là những kinh nghiệm về cuộc sống không có trong sách vở học đường, đó chính là những vốn liếng tôi mang theo suốt đời mình với bao trân quí. Có người bạn thân cứ trách nhẹ tôi: Tại sao phải hồi tưởng đến những ngày khổ đau xa xưa ấy làm gì, cuộc đời vốn ngắn ngủi, hãy vui với những gì mình đang có! Tôi thì quan niệm là quá khứ dẫu vui hay buồn cũng chính là những bậc thang đưa ta đến hiện tại. Nghĩ hay nhắc lại quá khứ để biết cám ơn những buồn vui mặn nồng của đời sống mà tôi đã từng trải qua. Khổ đau và hạnh phúc trong đời như những cung bậc thăng trầm trong một bản nhạc tạo nên âm điệu du dương cho bài hát. Nhớ lại đoạn đường đời gian nan của mình thuở đó, tôi không biết nên bắt đầu từ đâu …
Con gái nhỏ được tròn bốn tháng, hạnh phúc gãy làm đôi. Tôi ôm con về nhà mẹ nương náu. Thật ra, đó không phải là căn nhà mà chỉ là căn phòng nhỏ, chung vách với người hàng xóm. Nhà cầm quyền chỉ định chủ nhà phải thu dọn, nhường một phòng bên gian trái cho gia đình tôi vào cư ngụ sau khi căn nhà lớn của ba má tôi bị tịch thu. Chín mẹ con và đứa cháu ngoại, là con gái của tôi, tổng cọng mười người, từ đó tá túc trong căn phòng nhỏ, không có nhà vệ sinh riêng mà phải dùng chung với chủ nhà nên sanh ra lắm điều phức tạp, ồn ào. Trong cái ổ chuột tối tăm ấy, giường ngủ của hai mẹ con tôi ở ngay lối đi xuống căn bếp dột nát. Mùa mưa phải dùng tấm nylon che lại thì mơí ngủ được. Tôi còn nhớ cảm giác những hạt mưa li ti bắn vào mặt những đêm có cơn mưa lớn nửa khuya. Mùi chăn màn ẩm mốc, khi trở mình, chiếc giường tre kêu kẻo kẹt. Những đêm lạnh, hai mẹ con ôm nhau, đứa con rúc vào lòng mẹ, nghe hát ru…
… Ầu ơ, ví dầu cầu ván đóng đinh; cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi.
Khó đi mẹ dắt con đi, con đi trường học, mẹ đi trường đời...
Trường đời của trôi bắt đầu với nghề giặt ủi. Mối lái nhận được từ cô em dâu buôn bán áo quần cũ ngoài chợ trời. Công việc của tôi là giặt ủi và tân trang những mớ áo quần cũ trước khi được bày bán. Giống như là tôi tiếp tay với thành phần bất lương vì hàng tôi nhận đa số là đồ ăn cắp, rất hiếm là đồ mua lại từ những người quá túng thiếu, không có gì để bán. Cứ mỗi sáng, chừng bốn năm giờ sáng, con gái đang ngủ say, tôi nhè nhè thức dậy, rón rén ém mùng chận gối lại, sợ con giật mình. Tôi lẹ làng xách thùng đi hứng nước, dạo đó từ nửa khuya đến sáng thì nước máy mới chảy ri rỉ, ban ngày hầu như chỉ được dùng nước giếng, thứ nước giếng vàng khè vì rể cây và phèn. Hai cánh tay tôi rả rời vì múc nước bằng cái gàu với sợi dây dừa nylon đứt không còn chỗ nối. Cái gàu thì lủng tới lủng lui, vá đi vá lại bằng dầu hắc nên múc được gàu nước thì trọng lượng gấp đôi. Phải kéo thật nhanh, nếu không, khi đến miệng giếng thì gàu nước chỉ còn một nửa. Áo quần nhận về đã được ngâm trong chậu một đêm bằng loại xà phòng nước. Thuở đó xà phòng bột rất hiếm, nhân dân lao động cả nước được phân phối loại xà phòng nước, nấu từ cây thầu dầu, khi giặt đồ không ra bọt mà chỉ nhơn nhớt và có mùi nồng sặc, khó chịu. Giặt đồ xong, khi phơi thì phải ngồi canh chừng ăn trộm. Thời đó, tôi đã từng thấy người thành phố mặc đồ may từ bao cát nên áo quần có thể xem là xa xỉ, đồ cũ mèm vẫn bị trộm như thường. Đến khi ủi đồ mới thật là khổ vì nạn điện đóm. Để tiết kiệm nhiên liệu, mỗi tuần có mấy đêm điện cúp. Đêm nào có điện thì cứ nhấp nha nhấp nháy nên người ta thường dùng loại đèn bóng vàng khè thay cho đèn neon. Vậy nên buổi tối, cắm bàn ủi vào là coi như cả xóm tắt thui, bà con chưởi bới om sòm vì phải ăn cơm trong bóng đêm. Do đó tôi phải đợi đến nửa khuya mới soạn bàn ra ủi. Xếp đặt đâu vào đó thì trời cũng vừa sáng để mang hàng đi giao, kịp cho người ta bán buổi chợ sớm. Thù lao ít lắm mà công việc thì quá nặng, mới sanh con được có vài tháng, ngày nào cũng phải xách nước nên hai tay tôi rả rời, gân xanh nổi lên. Người phụ nữ một con là tôi thiếu ăn, thiếu ngủ, xanh mét như một tàu lá héo. Những đồng tiền nhỏ bé tôi kiếm được quả là mồ hôi lẫn nước mắt kèm theo những tháng ngày của tuổi thanh xuân qua đi rất vội.
Nghề giặt ủi vất vả thế mà chỉ kiếm được ngày hai bữa cơm trong mùa hè, đến mùa đông thì càng thê thảm hơn vì áo quần phơi không khô, nhà thì chật chội. Tôi vừa trông con dại vừa tập đan len thêm để kiếm tiền. Cái môn nữ công này tôi không có năng khiếu nên phải nhờ má tôi giúp rất nhiều thì mới hoàn thành được một chiếc áo. Không may là sau đó phong trào đan len máy ra đời, vừa tiết kiệm được len và công. Những kiểu áo len đan tay trở nên cứng cáp, lỗi thời nên nghề đan len chỉ nuôi tôi sống lây lất qua một mùa đông năm đó. Và sản phẩm duy nhất tôi có được món thù lao khá cao là đan chiếc áo len màu xanh Yamaha cho đứa bạn thân, Phương đã cho thêm tôi một khoảng tiền để đi cắt tóc, làm đẹp khi nó thấy dung nhan mùa đông của “gái một con” quá tàn tạ.
Xuân trở về với đất trời. Đối với tôi thì từ dạo đó, có Tết mà chẳng có mùa xuân. Bao nhiêu hoài bảo ước mơ chỉ vẻn vẹn là một bữa cơm cho no, một bộ áo lành lặn cho con. Có đứa bạn thương tình, giúp tôi bằng cách bày tôi bán vài món giải khát và món “sinh tố dằm”, tức là trái cây chín các loại, được dùng muổng dằm nát, không phải xay bằng máy, cho thêm vào chút sửa đặc để biến chế thành món giải khát cao cấp. Quán sinh tố nhỏ này ở gốc cây gần tiệm sách báo của nó ngay một ngã tư trung tâm của thành phố. Người bạn tốt bụng bèn cho tôi tạm ứng tiền để mua trái cây, đường, sửa, nước đá vào mỗi buổi chiều. Buổi tối bán xong thì gom vốn trả lại cho bạn. Thuở đó làm gì có tủ lạnh nên mọi thứ phải cất trong thùng chứa đá, tiền lời kiếm được mỗi ngày không đủ mua nước đá bảo quản trái cây qua đêm. Tôi không biết vì mình làm sinh tố quá tệ hay vì hết thời mà rõ ràng là khách hàng của tôi đặc biệt chỉ là ông chồng đứa bạn ủng hộ mà thôi. Lâu lâu có vài người bạn của anh ta đến bàn bạc chuyện cơ quan, tôi bán thêm được vài điếu thuốc lẻ. Có khi cả ngày tôi bán hết có một nửa trái bơ, chút xíu đu đủ, vài quả chuối… Phần còn lại, tối tối, sợ hư tôi phải dằm ra, mang về nhà “bồi dưỡng” cho con gái. Làm chủ quán được khoảng một vài tháng, tôi dẹp tiệm vì hết vốn và đổ nợ. Lòng tốt của người bạn không dừng lại, công chuyện buôn bán của nó cũng chưa song suốt, trôi chảy gì vì bạn tôi cũng mới lập gia đình, chưa có vốn liếng vững vàng, nhưng tấm lòng của nó thì vô biên. Đó là một người bạn rất gần gũi, cùng tôi chia những nỗi khổ từ vật chất đến tình cảm ngày tôi một mình nuôi con. Đứa bạn có cái tên rất con trai “Quang Ấn” nhưng lại là người dễ mềm lòng, mau nước mắt, đặc biệt là rất trọng mặt mũi và có một khối tự aí cao như núi. Bạn tôi, thua keo này bày keo khác, thấy tôi ở nhà giữ con không có tiền tiêu xài, bạn giúp tôi kín đáo bằng cách gởi con cho tôi rồi biếu tôi chút tiền tiêu dùng hay sắm sửa áo quần cho con tôi nhân dịp lễ, Tết. Sau đó có một cô bạn thân khác của tôi là Tuyết Huệ, cô giáo trung học cũng mang đứa con trai nhỏ, cùng tuổi với con tôi đến gởi. Từ đó tôi chuyển ngành sang làm “dịch vụ giữ trẻ tại gia”. Khi các cháu chơi vui thì không sao, khi có một trong ba đứa ho hen, sổ mũi thì khổ lắm. Nhất là cậu Ấm con cô giáo, thuộc diện công tử, yếu ớt và hay khóc nhè dai dẳng. Đặc biệt cậu chỉ thích ngậm vú thật thì mới chịu ngủ. Tôi phần nuôi con mình, phần kiêm nghề làm vú em cho cậu Ấm, tuy hai đứa bạn đã tế nhị mang những thức ăn bổ dưởng để tạo thêm nguồn sửa cho tôi, rốt cuộc tôi cũng cạn sức. Những buổi chiều bạn tôi đón con xong là tôi cũng mệt lã người. Rốt cuộc, sau mấy tháng hành nghề cô nuôi dạy trẻ, các cháu vẫn suy dinh dưỡng, hai đứa con trai của bạn tôi bụng to, da vàng. Tôi thì gầy gò xanh mét, chỉ có đứa con gái của tôi là tròn trịa. Một cháu có bà nội trong quê ra chăm nom giúp, tôi nhẹ gánh, chỉ trông con gái mình và cháu trai hay khóc nhè, con đứa bạn làm cô giáo. Tai nạn nghề nghiệp xảy ra khi đứa bạn tôi mang con đến gơỉ kèm theo một “cà mèn” cháo, loại cháo gạo nấu với thịt cóc. Bạn tôi giải thích là ông nội cháu ở quê nhờ người ta bắt cóc làm thịt rất kỷ càng, bỏ túi mật rồi mới nấu cháo. Nghe đâu đây là món ăn gia truyền có vị thuốc, sẽ chửa được chứng bịnh bụng ỏng da vàng, xổ các chất độc trong người. Trẻ con ăn vào còn có tác dụng tiêu diệt sán lải, có hiệu quả lâu dài giúp các bé tiêu hóa tốt, mát da mát thịt. Hai bà mẹ trẻ là tôi và nhỏ bạn hí hửng, thầm cám ơn ông bà đã có lòng quan tâm đến cháu. Riêng tôi thì rất cảm động cho sự san sẻ của bạn bè. Ngày hôm đó tôi cố ép hai cháu ăn càng nhiều càng tốt. Đứa con gái của tôi vốn thiếu ăn nên khi được ăn cháo thịt thì bé rất thích, ăn nhiều một cách thích thú, vui vẻ lắm. Trong khi cậu bé con trai người bạn thì rất khó ăn, tôi cố ép để đút món cháo quí hiếm này, cậu bé vừa ăn vừa khóc sằng sặc. Hai đứa bé sau một ngày, ăn hai lần cháo bổ dưỡng, đến chiều thì ngủ yên. Đứa bạn tôi đến đón con về thấy con ngủ thì cũng vui, vì bình thường con trai nó rất khó ăn khó ngủ, mới hơn một tuổi mà cậu bé hay nhăn nhó như một cụ ông trái tính trái nết. Bé gái con tôi có giấc ngủ ngon từ chiều hôm đó qua sáng hôm sau, da thịt mát rượi. Đến trưa, bé vẫn còn ngủ say. Bạn tôi ngày hôm đó không đem con trai đến gởi, tôi chờ mãi, băn khoăn không rõ lý do gì. Nhìn con gái mình vẫn ngủ mê một cách không bình thường tôi nghĩ cháu được ăn no nên ngủ kỷ. Ông anh trai tôi rất thương và thường ngày hay đùa giởn với cháu thì ngạc nhiên lắm, hỏi tới hỏi lui hoài. Ông la tôi không để ý đến con, con nít n ngủ quá nhiều, mồ hôi toát ra mát lạnh là không ổn rồi … Cuối cùng ông lay bé dậy, tìm mọi cách phá phách, đến khi bé mở mắt ra với nụ cười hồn nhiên thì ông mới yên lòng. Về phần thằng bé, tôi vẫn không biết xảy ra chuyện gì. Dạo đó chưa có điện thoại nên một ngày trôi qua, không thấy bạn đem con trai đến gởi, tối đó tôi đạp xe xuống nhà nó mới hay … thằng bé đã nhập viện, bạn tôi đã phải nghĩ dạy hôm đó để vào bệnh viện chăm con. Tôi hối hả xuống khoa Nhi tiêu hóa của bệnh viện Đà Nẵng thăm hai mẹ con. Nghe kể rằng thằng bé về nhà vẫn còn ngủ, đến tối thì bắt đầu trăn trở khó chịu, tiêu chảy và sau đó ói liên tục, lăn lộn khó chịu. Thấy con mệt lả hai vợ chồng mới hối hả đưa vào bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ bảo thằng bé bị ngộ độc thức ăn. Nhìn cậu bé gầy nhom, xanh mét nằm trên giường, đang được chuyền nước biển, hai bà mẹ trẻ nhìn nhau băn khoăn. Tôi cũng kể cho bạn nghe về giấc ngủ dài không bình thường của con tôi. Hai bà mẹ trẻ ít kinh nghiệm nhìn nhau âu lo. Chắc là do món cháo thịt cóc! Mấy hôm sau, ông bà nội của cháu từ quê ra thăm thằng cháu đích tôn mới cho biết, chỉ một “cà mèn” cháo nhỏ xíu mà nấu với năm con cóc, hơi quá liều lượng, thêm vào đó hai cháu được tôi ép ăn nhiều quá nên bị “say”. Trong chuyện này, từ ông bà nội, cha mẹ, đến “cô nuôi trẻ” đều chỉ có lòng tốt, tình thương yêu và sự quan tâm thái quá mà kiến thức chuyên môn thì không có nên đưa đến kết quả thảm hại. Con gái tôi thể lực mạnh hơn nên khi ăn món cháo gạo nấu với năm “cậu ông trời” thì bị say ngất ngư, ngủ li bì. Còn cậu Ấm kia “say” cháo cóc thì ói vật vả, tiêu chảy, cơ thể thiếu nước suýt vong mạng. Dĩ nhiên sau ngày đó tôi giả từ nghề bảo mẫu, ở nhà nhịn đói nuôi con.
Tới lui, tôi vẫn chỉ biết chạy đến mấy đứa bạn. Thời kỳ này nhà nước hơi lỏng tay cho những người buôn bán tư nhân, có đóng thuế. Người bạn tên QA của tôi có một quày sách báo, cho thuê truyên cố định nên đôi khi bạn nhờ tôi giao sách báo kiếm thêm thu nhập. Dần dà bạn sẵn lòng chia cho tôi một số đầu mối để tôi trở thành người đi giao sách báo với nguồn hàng từ các nhà xuất bản quen biết của bạn. Thà cho vàng còn hơn dẩn đàng đi buôn, đây có thể nói là một cách “nhường cơm sẻ áo” rất hiếm hoi mà người may mắn là tôi đời đời khó quên.
Tôi gia nhập vào làng báo chí, sách truyện không vốn liếng. Chỉ với một phương tiện giao thông đơn giản, không tốn xăng nhớt là đôi chân của mình. Tôi không thể nào tranh đua nổi cho công việc chuyển giao báo chí, một công việc cần phải cập nhật thật mau lẹ, nếu không thì báo đến chậm, có ai bỏ tiền ra mua báo cũ với những tin tức đã biết rồi. Bạn tôi đề nghị tôi sắm một chiếc xe đạp, chỉ là xe đạp thôi, đối với tôi là vấn đề nan giải. Tôi về nhà than thở, có một người bạn của em trai tôi lên tiếng sẽ bán rẻ cho tôi chiếc xe cũ của cậu ta. Tôi hí hửng đi mượn tiền chờ cậu em đem xe đến bán. Ngày hôm sau, bạn em tôi đến, không phải với một chiếc xe đạp như tôi tưởng, mà là một cái thúng! Tôi mở to mắt nhìn, một tay cậu ta bưng cái thúng có chứa ngổn ngang đồ phụ tùng xe đạp cũ kỷ gồm dây sên, bàn đạp, ổ bi…trên vai hắn vác cái sườn xe trầy trụa, không biết sơn màu gì, tay còn lại cầm hai cái bánh xe, ruột gan lòi ra ngoài, tăm xe thì cái còn cái gảy. Nhìn khuôn mặt thất vọng của tôi, cậu ta cười. Không sao đâu chị, từ từ mình ráp lại, xe còn ngon lắm! Tôi ngậm ngùi trả tiền cho cậu em và nhờ ông anh mình trổ tài lắp ráp. Thiếu gì mua thêm nấy. Rốt cuộc tôi cũng tậu được chiếc xe làm phương tiện cứu cánh, chiếc xe đúng nghĩa chỉ leo lên đạp chạy, không có yên sau, không có những bộ phận rườm rà như “gạc đờn sên, gặc đờ bu…” thậm chí không có cái “phanh”. Mỗi ngày, vào buổi sáng, tôi xuống quày sách của người bạn lấy sách báo, đạp xe đến những quày bán lẻ trong thành phố và ngoại thành để chào hàng, mỗi chiều lại đạp xe đi thu tiền. Chiếc xe đạp lọc cọc cứ bị xẹp bánh dọc đường, ruột xe chằng chịt, không còn chổ vá thêm vào đó căn bệnh trật sên, trật con cóc. Đạp đi được một quảng đường là phải nhảy xuống móc sên xe lại. Trong túi xách của tôi lúc nào cũng có sẳn một cục đá để đóng vào cái líp xe khi cần thiết. Dần dà tôi mở rộng bằng cách đi xe hàng vào Hội An hoặc đi xe lam qua quận 3 để kiếm thêm mối. Tất cả hàng hóa đều được bạn tôi chia lại bằng giá gốc, cho mắc nợ, tôi chỉ bỏ công đem hàng đi giao, dĩ nhiên cũng phải cho khách hàng của tôi mắc nợ. Sau khi thâu tiền về tôi thanh toán vốn lại cho bạn. Ngày nọ tiếp nối ngày kia, vốn này chồng lên vốn khác . Kết quả là…không còn đồng bạc vốn nào mà sách báo cũng hết, nợ mang đầy đâù vì tiền lời mỗi ngày không đủ tiêu, phải thâm vào vốn, mà lại là vốn vay mượn. Tôi không bao giờ quên một chiều cuối năm, hạn chót cần phải trả các món nợ, tôi không thể kiếm đâu ra để giải quyết. Tôi đạp chiếc xe cọc cạch đi lang thang, chiều tối mà không dám về nhà, cũng không biết đi đâu. Tôi đã từng ước ao được chết đi để thoát kiếp nghèo nàn.
Kinh tế thị trường mở cửa, dân chúng được chút tự do để buôn bán, với chiếc xe đạp tàng tàng, tôi làm sao cạnh tranh được với những người tuy mới ra nghề nhưng có xe máy nổ. Lần nào tôi đi chào hàng cũng chậm một bước thua người ta. Tôi tiết kiệm từng đồng bạc uống nước, không dám ăn, cố gắng hết mình tôi vẫn là người đi trước về sau. Chỉ nuôi một đứa con nhỏ thôi mà tôi không đảm đang được. Trải qua bao nhiêu nghề, không một đồng bạc vốn, ngoài vốn liếng là tình thương yêu và sự san sẽ của con bạn, tôi hoàn toàn trắng tay. Kết quả sau những ngày bôn ba vào chốn thương trường đã để lại cho tôi nhiều nỗi buồn đau về tinh thần cọng với căn bệnh suy thận, hai ba lần nhập viện cấp cứu, trối trăn, nhờ đứa em gái nuôi dùm đứa con dại của mình …Nhưng số phận đời tôi chỉ là khổ mệnh, không đoản mệnh nên tôi vẫn còn sống và lê lết những tháng ngày đói cơm, thiếu áo, bệnh hoạn không thuốc men. Ông anh trai thương tình cho tôi một chỉ vàng để thanh toán hết số nợ sách báo cho đứa bạn thân. Con bạn tròn mắt ngạc nhiên, vào một chiều cuối năm chật vật, làm sao tôi kiếm được tiền trả nợ cho nó. Tôi nhớ, tôi đã không thể giải thích gì hơn ngoài những lời vụng về cám ơn lòng tốt của bạn trong nước mắt. Hai đứa cùng rơi nước mắt. Dù bạn tôi đã hết lòng giúp đỡ, đem mối lái từ những nhà xuất bản sách báo ở Sài Gòn giới thiệu cho tôi, bạn còn cho tôi vay mượn luôn cái uy tín của nó để làm ăn nhưng tôi tài hèn, vốn ít nên đành bó tay. Thương trường như chiến trường, vận may không đến, tôi là kẻ bại trận trong lần xuất quân đầu tiên.
Từ sự giúp đỡ của cô em dâu rất thông cảm cho bà chị chồng sa cơ thất thế đến hai người bạn đều sẵn lòng nhường cơm sẻ áo với tôi. Sau hơn một năm tôi trải qua nghề giặt ủi, đan thêu, phục vụ giải khát. Thất bại, giã từ hết để bước công tác ở bộ giáo dục đào tạo, tôi không là người nuôi con khỏe dạy con ngoan nên chuyển sang ngành truyền thông báo chí. Làm việc gì tôi cũng hết lòng hết sức, nhưng như tôi đã nói, đó là thời mạt vận. Ngẫm nghĩ hoài về hai câu ca dao hay hát ru con …
Mồ côi cha , ăn cơm với cá
Mồ côi mẹ lót lá mà nằm
Chỉ mong con mình được ăn cơm với cá, tôi không còn có tự ái cho riêng mình. Không hề quản ngại đi sớm về trưa, nắng mưa nhọc nhằn. Tuy biết rằng “phi thương bất phú”, nhưng mình không có tay buôn bán và không có nhiều vốn liếng thì thời cơ dù có mở rộng cánh cửa cũng chỉ đến rồi cũng ra đi, để còn lại trong tôi là những suy nghĩ thấm thía về tình nghĩa trên đường đời.
Người xưa thường nói: sanh nghề tử nghiệp, tôi trải qua nhiều nghề quá, không biết mai này sẽ nằm xuống vì nghiệp nào đây? Nghề nào cũng nuôi mẹ con tôi qua một khoảng thời gian ngắn. Những vui buồn trong nghề nghiệp đã để lại những kinh nghiệm, những bài học hay. Và tôi luôn áp dụng làm kim chỉ nam cho cách xử thế ở đời. Nghề nghiệp, hoàn cảnh sống thì có thể đổi thay theo thời gian, theo vận mệnh con người nhưng tình nghĩa chân thật, xuất phát tận đáy lòng thì không bao giờ biến dạng. Tình thế có xoay chuyển chăng, đó là một vòng của “luân hồi”, vay trả. Trao ra một cách tự phát thì sẽ được phúc đáp một cách thật tự nhiên. Cho đến bây giờ, hai người bạn thân đã một thời gắn bó ngày tôi một mình nuôi con tuy cách xa vạn dặm nhưng mãi vẫn là niềm thương nhớ vô biên, lòng biết ơn sâu sắc không bao giờ đếm được mà tôi mãi khắc ghi.
Atlanta tháng 3 năm 2012
Nguyễn Diệu Anh Trinh